ویروس کرونا عامل همگرایی یا واگرایی جهان

 در آغاز سال ۲۰۲۰ جهان را هیولای ترسناک تهدید کرد. این ترس که عامل آن شیوع ویروس کرونا است، تهدید برای تمام بشریت و تمدن حاضر محسوب می‌گردد. تا حال که از زمان شیوع این ویروس حدود چهار ماه می‌گذرد، بیش از ۲۰۰ کشور را ملوس، حدود هفت‌صد هزار تن شهروندان این کشورها را مبتلا و بیش از۳۰ هزار تن را به کام مرگ برده است. ترس از مبتلا شدن و مرگ بیشتر انسان‌ها، تمام کشورها را وادار برای مبارزه مشترک علیه شیوع آن کرده است و تلاش مشترک جهانی برای ساخت واکسین و دارو برای از پا درآوردن آن هیولای خوفناک جریان دارد.

در حال حاضر جهان به خود شکل دیگری گرفته است و بیش از ۳ میلیارد نفوس جهان در حال انزوال قرار دارند، تجارت اکثر کشورها متوقف و در حال رکود اقتصادی قرار دارند. مسیرهای هوایی و زمینی به روی عبور و مرور حتی برای شهروندان کشورها از یک شهر به شهر دیگر مسدود گردیده و مردم در حال از دست دادن عزیزان شان اند که در ایتالیا حتی در یک روز شاهد مرگ حدود ۹۰۰ تن در اثر ویروس کرونا بودیم.

اما مسئله اساسی این است که این هیولای بی‌رقیب از کجا و چگونه جان گرفت و شیوع پیدا کرد؟ در پاسخ به این پرسش، پنج دیدگاه متفاوت که تا کنون در مورد منشاء ویروس کرونا ارائه گردیده است را به صورت مختصر بررسی و بعد جوانب دیگر آن را مورد کنکاش قرار می‌دهم:

دیدگاه اول اینکه شهر ووهان کشور چین یک شهر آبزیان است و تقریباً انواع غذاهای دریایی قابل دریافت می‌باشد. مصرف سوپ خفاش و مار باعث ایجاد ویروس کرونا گردیده، ابتدا فرد مصرف کننده و بعد در اثر تماس نزدیک، دیگران را مصاب و شیوع پیدا کرده است.

دیدگاه دوم توضیح می‌دهد که ویروس کرونا سلاح بیولوژیکی است که قرار بود توسط دانشمندان چینی در شهر ووهان ساخته شود و به منظور رقابت‌های سیاسی در صورت نیاز مورد استفاده قرار گیرد که ناخواسته بیرون از آزمایشگاه منتشر و باعث مصاب شدن شهروندان ووهان می‌گردد.

دیدگاه سوم بیانگر رقابت سیاسی کشورهاست. در این دیدگاه بیان می‌گردد که کشور چین بابت اقتصاد قوی، خار چشم کشورهای رقیب گردیده بود و حراس از آن وجود داشت که در صحنه سیاست و کنترول جهان دست بالا و بی‌رقیب گردد. به همین دلیل ویروس مخصوص که قابلیت انتشار سریع را داشته باشد، توسط کشورهای رقیب در آزمایشگاه آماده و در کشور چین منتشر گردید که در نتیجه بیش از ۳ هزار شهروند آن را هلاک، شهرها را خالی از سکنه و میلیاردها دالر ضربه اقتصادی به آن کشور وارد گردید.

دیدگاه چهارم آن است که در جهان گروه‌های بزرگ تبهکار با امکانات فوق‌العاده وجود دارند که در صدد بدست آوردن منابع مالی و پول هستند. یکی از این گروه‌های تبهکار ویروس کرونا و در عین حال واکسین آن را تهیه کرده است که ابتدا ویروس را منتشر و منتظر مصاب شدن میلیون‌ها انسان در سراسر جهان هستند و بعد از آن که تعداد مورد نظر شان به این ویروس مبتلا شدند، واکسین آن را در بازار به فروش می‌رسانند که از این رهگذر میلیاردها دالر بدست خواهند آورد.

دیدگاه پنجم مربوط می‌شود به سبز اندیشان جهان که از ازدیاد روزافزون نفوس جهان و کم شدن منابع معدنی، ذخایر، افزایش آلودگی هوا، گرم شدن زمین، از میان رفتن لایه اوزون و تخریب جنگل‌ها، نگران هستند و به همین دلایل از چندین سال بدینسو در صدد تطبیق طرح کاهش نفوس جهان بودند، تا بلااخره مؤفق به ساخت ویروسی به نام کرونا شدند و حال نظاره‌گر مرگ میلیون‌ها انسانِ به قول خودشان، شهروندان مصرفی که دارای سن بالای ۵۵ سال هستند، می‌باشند.

گرچه در این اواخر "رابرت گری" استاد دانشکده علوم صحی دانشگاه تولان آمریکا اعلام کرد که منشاء کووید ۱۹ بازار آبزیان شهر ووهان کشور چین نیست. وی توضیح داد: "نتیجه تحلیل‌های ما و برخی دیگر تحلیل‌گران نشان می‌دهد که منشاء این ویروس قدیمی‌تر است و با وجود شناسایی نخستین موارد ابتلا در شهر ووهان بود، اما این شهر قطعاً منشاء ویروس نیست". مقاله آقای رابرت گری در مجله علمی "Nature Medicine" منتشر شده است که در آن به این نتیجه رسیده که منشاء کووید ۱۹ طبیعی می‌باشد.

صرف‌نظر از دیدگاه‌های مختلف ارائه شده و مباحث موجود و اینکه کدام درست و کدام دیدگاه نادرست است، موضوع اساسی و مهم این است که ویروس کرونا چی تأثیری روی روابط کشورها گذاشته است و آیا این ویروس باعث همگرایی جهان با وجود تفاوت‌های سیاسی، اقتصادی، جغرافیایی، فرهنگی و دینی، می‌گردد یا خیر؟ و روابط سیاسی جهان بعد از مهار ویروس کرونا چگونه خواهد بود؟

شواهد از ابتدای شیوع ویروس کرونا تا کنون حاکی از آن است که جهان به سوی همگرایی و یک خانواده جهانی شدن در حرکت است. تمام کشورهای جهان به این نتیجه رسیدند که درد یک کشور، می‌تواند سبب درد تمام جهان گردد. مانند اینکه درد یک عضوی بدن، باعث ناراحتی تمام وجود می‌گردد. اگرچند منشاء ویروس کرونا کشور چین گفته شده است و اما تا کنون بیشترین ضرر آن برای کشورهای آمریکا، ایتالیا و ایران رسیده است که خود نشان دهنده آن است که جهان را هیولای خوفناک تهدید می‌کند و قبل از نابود شدن باید راه حلی سنجید.

آمریکا و ایران که در طول بیش از چهار دهه بر سر مسئله دسترسی ایران به سلاح هسته‌یی و متهم شدن آن کشور در پیوند به حمایت از گروه‌های تروریستی، کشمکش‌های فراوان داشتند تا آنجا که به روی همدیگر شلیک کردند. اما زمانیکه شیوع ویروس کرونا در کشور ایران گسترش یافت و از شهروندان آن کشور قربانی گرفت، آمریکا برای ایران پیشنهاد همکاری جهت مبارزه علیه ویروس کرونا ارائه کرد. صرف نظر از اینکه ایران پیشنهاد را قبول یا رد کرد، مهم این است که آمریکا به این درک رسید که درد ایران درد آمریکا است و این ویروس امروز یا فردا دامن‌گیر آمریکا خواهد شد که چندی نگذشت، چنان شد.

روسیه بدون درنظرداشت رقابت شرق با غرب، در هنگام شیوع ویروس کرونا در کشور ایتالیا و قربانی گرفتن شهروندان آن کشور، داکتران روسی را برای معالجه مریضان ایتالیایی فرستاد که خود نشان دهنده این است که جهان در حالات اضطراری و تهدید عمومی، متحد می‌گردد. از سوی دیگر کشور ایتالیا زمانیکه از درمان بیماران مصاب به ویروس کرونا عاجز ماند، شهروندان مصاب به ویروس را جهت تداوی به کشور آلمان فرستاد. آلمان هم به آغوش باز پذیرایی کرد و بیماران را تحت مراقبت و تداوی قرار داد.

کشور کیوبا صدها داکتر مجرب خود را جهت مبارزه علیه ویروس کرونا و نجات جان بشریت به کشورهای مختلف از جمله ایتالیا و چین ارسال کرد تا باشد از این طریق ابراز همدردی و پیشنهاد همگرایی نماید.

به همین ترتیب کشور چین بعد از این که ویروس کرونا را در داخل خود شکست داد، داکتران خود را به کشورهای چون ایران و ایتالیا فرستاد تا از تجربه مؤفق چین در آنجا استفاده کنند و کرونا را در سطح جهان شکست دهند. همچنین کشور چین در حال کمک کردن برای افغانستان و سایر کشورهاست تا بتواند در این نبرد که از شهر ووهان آن کشور آغاز گردید، پیروز میدان گردد.

چند روز قبل در اوضاع آشفته جهان، سازمان ملل متحد آتش بس عمومی جهانی را بابت شیوع ویروس کرونا پیشنهاد کرد و از تمام طرف‌های درگیر در سطح جهان خواهان توقف جنگ و مبارزه با ویروس کرونا گردید.

در حال حاضر تلاش مشترک جهانی برای تهیه واکسین و دارو برای از بین بردن ویروس کرونا وجود دارد. از سوی دیگر جهت کاهش سطح تهدید ویروس کرونا، بزرگ‌ترین عبادت‌گاه های ادیان مختلف، شرکت‌ها، فروشگاه‌ها و مراکز تجمع در سطح جهان تعطیل گردیده است. در عین حال افراد ثروتمند جهان مانند بیل‌گیتس رئیس شرکت مایکروسافت، جک‌ما بنیانگذار شرکت علی‌بابا، رونالدو و مسی چهره‌های مطرح دنیای فوتبال بدون درنظرداشت تفاوت‌های دینی و فرهنگی برای کشورهای مختلف جهت مبارزه با ویروس کرونا، کمک کردند.

بر بنیاد شواهد و دلایل ذکر شده و صدها موارد دیگر، به این نتیجه می‌رسیم که ویروس کرونا باعث همگرایی جهان شده است و کشورهای مختلف دارند آهسته آهسته به هم نزدیک می‌شوند و درد همدیگر را حس می‌کنند. اگر کشورها برای مدت طولانی یک دست و همنوا نشوند، حداقل جهان برای مدتی کوتاهی الی از بین رفتن ویروس کرونا، نفس راحت خواهد کشید و شدت جنگ و درگیری‌ها کاهش پیدا خواهد کرد. چون هم نیروهای دولتی و اعم نیروهای گروه‌های درگیر، تحت تهدید این ویروس خطرناک جهانی قرار دارند. حداقل برای نجات جان خود هم اگر شده است، دست از جنگ برخواهند داشت و به آتش‌بس مؤقت روی خواهند آورد. چنانچه شاهد آن در افغانستان هستیم که گروه داعش و طالبان برای سربازان خود دستور داده اند که در مناطق مصاب به ویروس کرونا حمله نکنند و رفت و آمد نداشته باشند.

تا چندی بعد کشورهای جهان به این نتیجه خواهند رسید که ما یک خانواده جهانی هستیم، درد مشترک داریم و برای درمان آن باید نسخه مشترک جهانی بنویسیم.

نویسنده : احمد هیواد رهیاب

دانشجوی کارشناسی ارشد روابط بین‌الملل