کم‌آبی در کابل؛ زنگ خطری برای آینده
اما از یک ماه به‌این سو، آب نل در منطقه‌ی که جاوید و خانواده‌اش زندگی می‌کنند به کلی قطع شده است. خانواده‌ی جاوید برای تامین آب یک عضو خانواده را موظف کرده تا هر روز با کراچی چند بشکه آب از مسجد موسای کاظم بیاورد. آبی را که می‌آورد بشکه‌ی سه افغانی می‌خرد. این خانوده در «شهرک جاغوری‌ها» در غرب کابل واقع در ناحیه ۱۳ زندگی می‌کند.
وقتی آب طلا می‌شود
در محله‌های اطراف کوه چهل دختران، اوضاع حتی وخیم‌تر است. این منطقه که در دامنه‌ی کوه قرار دارد، با چالش‌های بزرگی روبه‌روست. مردم اینجا، به‌ویژه زنان و کودکان، به سختی به آب دسترسی دارند. صف‌های طولانی برای پر کردن بشکه‌های آب، صحنه‌ی هر روز این منطقه است. در اینجا، بیشتر مردم بشکه‌های ده لیتری و ۱۶ لیتری خود را با دست به خانه حمل می‌کنند؛ زیرا مسیرهای ناهموار کوهستانی مانع استفاده از وسایلی مانند کراچی برای حمل آب شده است. روز به روز، فشار زندگی در این مناطق سخت‌تر می‌شود و کمبود آب بسیاری را از ادامه‌ی زندگی در این منطقه ناامید کرده است.
بحران آب و اتحاد مردم
در منطقه‌ی ریگریشن، داستان دیگری از نبرد با کم‌آبی در جریان است. سه سال پیش، شرکت خصوصی آب‌رسانی «ستین» پس از اتمام قراردادش، درخواست تمدید آن را با هزینه‌ای بالا از مردم مطرح کرد. با این حال، مردم که به کیفیت و تداوم آب‌رسانی این شرکت اعتماد نداشتند، از پرداخت هزینه‌ها و تمدید قرارداد امتناع کردند. شرکت «ستین» نیز در پاسخ، به سرعت آب را قطع کرد. پس از تلاش‌های بی‌نتیجه برای دسترسی به آب، مردم تصمیم گرفتند خودشان دست به کار شوند.
با تصمیم جمعی مردم، ۴۰۰ خانواده هر کدام ده هزار افغانی جمع‌آوری کردند و چاهی به عمق ۲۵۰ متر در مسجد ریگریشن حفر کردند. اکنون، آب این چاه یک بار در روز و به مدت یک ساعت در خانه‌ها توزیع می‌شود. رحمت‌الله قنبری، یکی از ساکنان این منطقه، در گفت‌وگو با افغان نیوز می‌گوید: «آب ساعت پنج بعد از ظهر آزاد می‌شود، اما در برخی از خانه‌ها که در مناطق دورتر هستند، این آب به سختی می‌رسد و حتی گاهی نمی‌رسد.»
ناکارآمدی سیستم‌های آب‌رسانی و تبعیض اقتصادی
این بحران در حالی ادامه دارد که در غرب کابل به دلیل نبود سیستم‌های آب‌رسانی شهری و نبود زیرساخت‌های مناسب، دسترسی به آب در محله‌های مختلف متفاوت است. بسیاری از خانه‌ها که در دامنه‌های کوه و مناطق غیرپلانی قرار دارند، نه آب دارند و نه جاده‌های آسفالت‌شده. به همین دلیل، شرکت‌های آب‌رسانی سیار حاضر نیستند خدمات خود را در مناطقی مانند ریگریشن، شهرک جاغوری‌ها و اطراف کوه چهل دختران ارائه دهند. در چنین شرایطی، بی‌آبی برای این مناطق فقیرنشین بیشتر شبیه یک کابوس هر روزه است و مردم مجبور اند به تنهایی با این بحران مقابله کنند.
مصرف بی‌رویه و منابع محدود آب
مصرف بی‌رویه آب در جا‌های مانند: موترشویی‌ها، حمام‌ها و فارم‌های بادرنگ از دیگر عوامل کمبود آب در کابل است. یک جستجوی ساده در گوگل نشان‌می‌دهد که برای شستن یک موتر در موترشویی‌ها حدود ۱۸۰ لیتر آب استفاده می‌شود و این آب پس از استفاده بازیافت نمی‌شود. این مراکز که از آب زیرزمینی استفاده می‌کنند، موجب کاهش شدید سطح آب‌های زیرزمینی شده‌اند. در حمام‌ها نیز، مصرف بالاست؛ هر مشتری به طور میانگین ۳۰۰ لیتر آب در هر بار دوش گرفتن مصرف می‌کند.
در کنار این، فارم‌های بادرنگ در کابل به مقدار زیادی آب نیاز دارند. بادرنگ به دلیل اینکه ۹۵ درصد از آب تشکیل شده‌‌است، باید هفته‌ای دو الی سه بار آبیاری شوند. این میزان مصرف آب، با تعداد زیاد فارم‌های بادرنگ در شهر، فشار زیادی بر منابع محدود آبی کابل وارد کرده است.
تغییرات اقلیمی و شهرنشینی سریع؛ بحران بی‌آبی در کابل تا سال ۲۰۳۰
گزارش‌ها حاکی از آن است که شهرنشینی سریع و تغییرات اقلیمی باعث کاهش منابع آبی کابل شده‌اند. در هشتم عقرب سال روان، صندوق حمایت از کودکان سازمان ملل متحد (یونیسیف) هشدار داد که اگر روند کنونی ادامه یابد، آب‌های زیرزمینی کابل تا سال ۲۰۳۰ میلادی به پایان خواهد رسید. اداره‌ی ملی تنظیم امور آب نیز اعلام کرده است که سطح آب‌های زیرزمینی کابل سالانه ۱۲ متر کاهش می‌یابد. این کاهش، به ویژه در مناطقی که عمق چاه‌های مردم هر سال بیشتر می‌شود، به نگرانی بزرگی تبدیل شده است.
چند سال پیش، مجله تحقیقاتی آب آسیای مرکزی گزارش داده بود که ظرفیت آب‌های زیرزمینی کابل ۴۴ میلیون متر مکعب در سال است، در حالی که در سال ۲۰۱۵ میزان مصرف آب در این شهر به ۱۲۳.۴ میلیون متر مکعب رسیده بود. وزارت انرژی و آب نیز اعلام کرده است که ظرفیت واقعی آب کابل ۲۹ میلیون متر مکعب است، در حالی که مصرف سالانه به ۳۱ میلیون متر مکعب می‌رسد.
ناکامی دولت در مقابله با بحران آب
با وجود این آمارهای نگران‌کننده، اقدام مؤثری از سوی دولت فعلی یا دولت‌های پیشین برای مدیریت این بحران صورت نگرفته است. درخواست‌های افغان نیوز برای مصاحبه با مقامات وزارت انرژی و آب بی‌پاسخ مانده است. در عین حال، گزارش اداره‌ی هماهنگی کمکرسانی سازمان ملل متحد نشان می‌دهد که برای حل بحران آب و فاضلاب در افغانستان، به ۴۷۹.۴ میلیون دالر بودجه نیاز است.
یک آینده مبهم برای مردم کابل
کم‌آبی در کابل، به‌ویژه در محله‌های غربی، بحرانی عمیق و پیچیده است که زندگی هزاران خانواده را تهدید می‌کند. تلاش‌های جمعی مردم مانند حفر چاه در ریگریشن، نشانه‌ای از اراده و همبستگی جامعه است، اما کافی نیست. بدون یک برنامه‌ی جدی و مدیریت پایدار از سوی دولت و نهادهای بین‌المللی، این بحران به مرور وخیم‌تر خواهد شد. برای جلوگیری از آینده‌ای تاریک، لازم است تا هم در مصرف آب تجدیدنظر شود و هم برنامه‌های گسترده‌ای برای حفظ و استفاده بهینه از منابع آب اجرا گردد.