۲۹مین نشست جهانی تغییرات اقلیمی و حضور افغانستان
جلسات تغییرات اقلیمی چه وقت و چرا آغاز شد؟
جلسه سالانه سازمان ملل متحد در مورد مسائل اقلیمی، کنفرانس طرفین نام دارد که به شکل خلاصه به آن «کاپ» گفته می‌شود. اولین جلسه این‌گونه نشست‌ها در سال ۱۹۹۵ در برلین برگزار شد و امسال بیست و نهمین نشست آن برگزار خواهد شد.
هدف اجلاس کاپ محدود کردن انتشار گاز کاربن دای اکساید است تا از این طریق بتوان افزایش دمای کره زمین را در حد ۱.۵ درجه سانتی‌گراد و به محدوده دوران پیش از صنعتی شدن جهان است، برگرداند. در سال ۲۰۰۹، در طی اجلاس پانزدهم کاپ در کپنهاگین چنین تصمیم گرفته شد که سالانه ۱۰۰ میلیارد دلار کمک مالی از طرف کشورهای توسعه یافته به کشورهای درحال توسعه اختصاص داده شود تا این کشورها را برای اقدامات لازم برای جلوگیری از تغییرات اقلیمی حمایت شوند.
در نشست سال ۲۰۱۵، این مبلغ برای سال‌های ۲۰۲۰ تا ۲۰۲۵ تصویب شد. بر اساس گزارش سازمان‌های بین‌المللی، رسیدن به سقف ۱۰۰ میلیارد کمک مالی برای اولین در سال ۲۰۲۲ عملی شد. قرار است بعد از سال ۲۰۲۵، طرح دیگری بانام «اهداف کمی و جمعی جدید جهت حمایت مالی برای تغییرات اقلیمی» که به اختصار «سی کیو جی» گفته می‌شود به اجرا دربیاید. یکی از سرفصل‌های مهم نشست کاپ بیست و نهم در شهر باکو، تعیین هدف‌های مالی برای این طرح جدید است.
کوپ 29 و چالش های سیاسی
خبرگزاری فرانس‌پرس نگاشته که این نشست همزمان با نگرانی‌ها در مورد خروج احتمالی امریکا از این پیمان آغاز شده است و پیش از این دونالد ترمپ، رییس جمهور منتخب امریکا، مبارزه کشورها با تغییرات اقلیمی را «فریب» خوانده بود. همچنان رالف رگنوانو، یکی از اشتراک کننده‌گان این نشست گفته است: «نمی‌توانیم اجازه دهیم حرکت جهانی در مورد تغییرات اقلیمی از مسیر خارج شود.» وی بحران اقلیمی را مشکل مشترک خوانده و افزوده است که بدون همکاری بین‌المللی مبارزه با آن ممکن نیست.
جو بایدن، رییس جمهور مستقر امریکا، برخلاف نشست‌های دیگر تغییرات اقلیمی در این نشست شرکت نکرده است.دیپلمات‌ها تأکید کرده‌اند که عدم اشتراک برخی رهبران و پیروزی ترامپ از تلاش کشورها، به‌ویژه موافقت با بودجه جدید برای کمک مالی به کشورهای در حال توسعه کم نخواهد کرد. براساس گزارش‌های رسانه‌ها، تنها برخی از رهبران گروه ۲۰ که کشورهای‌شان نزدیک به ۸۰ درصد از انتشار گازهای گلخانهای جهان را به خود اختصاص می‌دهند، در این نشست حضور دارند.
چالش های اقتصادی نشست‌های تغییرات اقلیمی
در نشست‌های تغییرات اقلیمی، کشورهای در حال توسعه به وضوح نیاز خود به منابع مالی برای دستیابی به اهداف اقلیمی را بیان کرده‌اند. بر اساس آمارها، این کشورها برای تحقق این اهداف به حدود ۱.۱ تا ۱.۳ تریلیون دلار کمک مالی نیاز دارند. این رقم نشان‌دهنده چالش‌های جدی است که این کشورها در مواجهه با تغییرات اقلیمی و تأثیرات آن بر توسعه پایدار خود با آن روبه‌رو هستند. در مقابل، کشورهای توسعه‌یافته تمایل دارند که سطح کمک‌ها را در حدود ۱۰۰ میلیارد دلار نگه‌دارند، که به وضوح فاصله‌ای بزرگ بین نیازهای واقعی و تعهدات موجود را نشان می‌دهد.
مشکل اصلی در این مذاکرات، یافتن اهداکنندگان مالی جدید است. کشورهای در حال توسعه معتقدند که برای تأمین منابع مالی لازم، باید کشورهایی مانند چین، هند، سنگاپور و دیگر اقتصادهای نوظهور را به لیست کشورهای اهداکننده اضافه کرد. این امر نه تنها نیازمند دیپلماسی قوی و استراتژیک است، بلکه باید به‌دقت انجام شود تا منافع همه طرف‌ها در نظر گرفته شود. به همین دلیل، دیپلمات‌ها و مقامات کشورهای در حال توسعه باید از روش‌های هوشمندانه و ظریف استفاده کنند تا بتوانند همکاری‌های جدیدی را شکل دهند و منابع مالی لازم را جذب کنند.
این آزمون مهمی برای جامعه جهانی است که نشان می‌دهد آیا می‌تواند به یک توافق جامع و پایدار دست یابد یا خیر. اگر کشورهای توسعه‌یافته و در حال توسعه بتوانند به یک توافق مشترک دست یابند که منجر به تأمین منابع مالی لازم برای مقابله با تغییرات اقلیمی شود، می‌تواند پایه‌گذار تحولی بزرگ در عرصه جهانی باشد. این همکاری نه تنها به تحقق اهداف اقلیمی کمک خواهد کرد، بلکه می‌تواند به تقویت روابط بین‌المللی و ایجاد اعتماد میان کشورها نیز منجر شود، که در نهایت به نفع همه خواهد بود.
جایگاه افغانستان در کوپ 29
در همین حال اداره هماهنگ‌کننده کمک‌های بشری سازمان ملل (اوچا) اعلام کرده که افغانستان با وجود انتشار کمتر از ۰.۱ درصد از گازهای گلخانهای جهان، در میان ۱۰ کشور آسیب‌پذیر در برابر تغییرات اقلیمی قرار دارد. این اداره تأکید کرده که در نشست تغییرات اقلیمی بیست و نهم، باید اقدامات فوری برای حمایت از جوامعی که با گرمای شدید، کمبود آب و خشک‌سالی مواجه هستند، روی دست گرفته شود.
افغانستان، به عنوان یکی از کشورهای آسیب‌پذیر در برابر تغییرات اقلیمی، در این نشست حضور دارد و تلاش می‌کند تا صدای خود را در خصوص تأثیرات منفی این تغییرات بر کشورش مطرح کند. تغییرات اقلیمی در افغانستان به وضوح خود را نشان می‌دهد؛ از خشک‌سالی‌های مکرر گرفته تا سیلاب‌ها و افزایش دما. این مشکلات نه تنها بر کشاورزی و معیشت مردم تأثیر می‌گذارد، بلکه موجب بروز بحران‌های انسانی و اجتماعی نیز می‌شود. حضور افغانستان کوپ 29 به این کشور این امکان را می‌دهد که تجربیات خود را با دیگر کشورها به اشتراک بگذارد و در عین حال از تجارب دیگر کشورها بهره‌برداری کند.
یکی از تأثیرات شرکت در این نشست برای افغانستان، جلب توجه جامعه جهانی به وضعیت افغانستان و نیازهای آن در زمینه حمایت‌های مالی و فنی است. با توجه به اینکه افغانستان به شدت به کمک‌های بین‌المللی وابسته است، این نشست می‌تواند فرصتی برای دریافت کمک‌های لازم برای پروژه‌های سازگاری با تغییرات اقلیمی باشد. همچنین، مشارکت در این نشست می‌تواند به تقویت دیپلماسی محیط زیستی افغانستان کمک کند و این کشور را در مسیر دستیابی به اهداف توسعه پایدار قرار دهد.
علاوه بر این، نشست کوپ 29 فرصتی برای افغانستان فراهم می‌آورد تا با دیگر کشورها همکاری‌های مشترکی را در زمینه تحقیق و توسعه فناوری‌های سبز آغاز کند. انتقال دانش و فناوری‌های جدید می‌تواند به افغانستان کمک کند تا در برابر چالش‌های اقلیمی مقاومت بیشتری از خود نشان دهد و به توسعه پایدار دست یابد.