همکاری‌های دوجانبه محور گفتگوی لاوروف و متقی

همزمان با برگزاری ششمین نشست فارمت مسکو، وزارت خارجه‌ی روسیه اعلام کرد که سرگئی لاوروف، وزیر خارجه‌ی این کشور با امیر خان متقی، سرپرست وزارت خارجه‌ی امارت اسلامی در مورد صلح در افغانستان و همکاری دوجانبه میان مسکو و کابل گفتگو کرده است.

به گزارش افغان نیوز؛ این وزارت در اعلامیه گفته، این دیدار روز (جمعه، ۱۳ میزان) در حاشیه‌ی ششمین نشست «فرمت مسکو» انجام شده است.

بربنیاد اعلامیه‌، در این دیدار دوطرف بر نقش اصلی سازوکارهای منطقه‌ای در مورد افغانستان و نقش معکوس سازکارهای دیکته شده از خارج، تأکید کردند.

در اعلامیه افزده شده که آنان به حفظ روابط سیاسی مبتنی بر اعتماد و گسترش همکاری تجاری و اقتصادی با تمرکز بر پروژه‌های انرژی و زراعت، علاقه نشان دادند.

گفتنی است که سرپرست وزارت خارجه‌ی ا.ا روز چهارشنبه هفته گذشته برای اشتراک در ششمین نشست فرمت مسکو به روسیه رفته بود.

با این حال، ضمیر کابلوف، نماینده ویژه روسیه برای افغانستان گفته که مسکو به‌زودی حذف امارت اسلامی از فهرست گروه‌های ترور‌یستی در این کشور را اعلام می‌کنند.

به نقل از خبرگزاری دولتی روسیه (اسپوتنیک) کابلوف، روز (جمعه، ۱۳ میزان) پس ششمین نشست «فرمت مسکو» به خبرنگاران گفته که تصمیم برای حذف ا.ا از فهرست گروه‌های ترور‌یستی در روسیه، در بالاترین سطح گرفته شده؛ اما این روند باید مراحل قانونی را طی کند.

این دیپلمات روسی پیش از این گفته بود که پیشنهاد حذف ا.ا از فهرست گروه‌های ترور‌یستی در روسیه، روی میز ولادیمیر پوتین، رییس‌جمهور این کشور قرار دارد.

به گفته‌ی او وزارت خارجه‌ی روسیه موافقت خود را با این تصمیم اعلام کرده است.

پیش از این آندری رودنکو، معاون وزیر خارجه روسیه گفته بود که حذف نام «طالبان» از فهرست گروه‌های تروریستی به‌زودی ممکن نیست.

رودنکو در گفتگو با خبرگزاری روسی «ریا نووستی» افزوده است، حذف ا.ا از فهرست گروه‌های تروریستی روسیه نیاز به تغییرات در قوانین این کشور دارد.

معاون وزیر خارجه روسیه در عین حال گفته که کشورش آماده توسعه همکاری با ا.ا می‌باشد.

او افزوده است: اما همکاری با ا.ا بدون حذف آن از فهرست گروه‌های تروریستی ممکن نخواهد بود.

رودنکو در بخش دیگری از این گفتگو ا.ا را «واقعیت عینی» افغانستان خوانده است که قدرت را در کشور به دست دارد.
این نخستین‌بار نیست که مقام‌های روسی از ا.ا به عنوان واقعیت عینی افغانستان یاد می‌کنند.
ولادیمیر پوتین، رییس‌جمهور روسیه نیز در جوزای امسال، در جریان نشست خبری گفته بود که ا.ا امروز افغانستان را کنترول می‌کند و مرکز قدرت در این کشور است و روسیه ناگزیر است با آن روابط برقرار کند.

این در حالی است که روابط میان امارت اسلامی و مسکو از زمان تسلط دوباره حکومت سرپرست بر افغانستان در سال ۲۰۲۱، با فراز و نشیب‌هایی همراه بوده است. روسیه، با وجود عدم به رسمیت شناختن رسمی حکومت ا.ا، به‌صورت محتاطانه‌ای تعاملات خود با امارت اسلامی را حفظ کرده است. مسکو، به‌ویژه به دلیل نگرانی‌های امنیتی و تروریستی در آسیای مرکزی و همچنین دغدغه‌های خود در مورد تولید و قاچاق مواد مخدر، تحولات افغانستان را دنبال می‌کند.

روسیه در سال‌های اخیر تلاش کرده است که با ا.ا وارد گفتگو شود و نشست‌هایی را در سطح بین‌المللی درباره وضعیت افغانستان برگزار کرده است. یکی از این نشست‌های مهم، نشست مسکو در اکتبر ۲۰۲۱ بود که نمایندگان ا.ا نیز در آن حضور داشتند. در این نشست، روسیه و دیگر کشورها خواستار ایجاد یک دولت فراگیر و مبارزه مؤثر علیه گروه‌های تروریستی مانند داعش شدند.

با این حال، روابط اقتصادی میان روسیه و افغانستان نیز به‌تدریج در حال گسترش است. همپنان افغانستان به منابع انرژی روسیه نیاز دارد و در همین راستا، گزارش‌هایی از مذاکرات اقتصادی میان دو طرف در زمینه نفت و گاز منتشر شده است. همچنین، در سپتامبر ۲۰۲۲ گزارش‌هایی مبنی بر امضای قراردادی برای تأمین فرآورده‌های نفتی و گندم روسیه منتشر شد که نشان‌دهنده تمایل هر دو طرف برای تقویت روابط تجاری است.

روسیه، اگرچه ا.ا را به رسمیت نمی‌شناسد، ولی از آغاز سقوط حکومت پشین سفارت خود را در کابل فعال نگه داشت و تلاش می‌کند نقش فعالی در منطقه داشته باشد. از سوی دیگر، مقام‌های ا.ا نیز به دنبال بهبود روابط با کشورهایی مانند روسیه است تا به‌عنوان جایگزینی برای همکاری‌های بین‌المللی و حمایت اقتصادی پس از تحریم‌ها و محدودیت‌های کشورهای غربی عمل کند.

روسیه همچنین نگرانی‌های خود را در مورد گسترش افراط‌گرایی از طریق مرزهای شمالی افغانستان و تهدیدات گروه‌هایی مانند داعش به‌طور جدی پیگیری می‌کند. در این راستا، همکاری‌های امنیتی و اطلاعاتی میان روسیه و امارت اسلامی افغانستان می‌تواند یک موضوع کلیدی در آینده روابط دو کشور باشد.

در کل، روابط میان امارت اسلامی و مسکو در حال حاضر بر اساس منافع استراتژیک و نیازهای متقابل است، هرچند که تا به رسمیت شناخته شدن رسمی و شکل‌گیری یک رابطه پایدار، چالش‌های زیادی پیش رو است.