تقابل کرزی و غنی

رهبران جهادی و در رأس آن حامد کرزی، رییس جمهور پیشین افغانستان، هر روز بیش تر از پیش منزوی می شوند. ظهور حکومت وحدت ملی و در رأس آن اشرف غنی به عنوان رییس جمهور پسا کرزی، به مثابه ی بمبی می ماند که در زیر قبای رییس جمهور پیشین منفجر شده است و تمام متنفذین جهادی را که در طول دوران کرزی‌ لانه های گرم درست کرده بودند، اکنون در سرمای خارج از ارگ سرگردان و معترض نمودند.

حامد کرزی آخرین خان نشین قندهار است که پس از کنار رفتن از قدرت، ریشه های مجاهدین را سست و ستون مهره های جهادی را متزلزل ساخت. در دوران حکومت کرزی؛ برای رهبران جهادی، هر نوع میوه و غذای سیاسی یافت می شد. در واقع حکومت عبارت از سفره ی بود که سران جهادی و تفنگ سالاران در اطراف اش طواف داشتند و از طرف دیگر کرزی عبارت از رییس جمهوری بود که رهبران جهادی در زیر بغل اش ستون شده بودند و او را سیزده سال استوار نگهداشتند. اما با روی کار آمدن حکومت وحدت ملی، شاخه های قدرت رهبران جهادی زرد تر و لرزان تر می شوند، همین که فصل پائیز نزدیک می شود، چپن کرزی نیز به اهتزاز می آید اما معلوم نیست که خانه نشین شدن رهبران جهادی به شمول کرزی به کجا خاتمه خواهد یافت. رییس جمهور پیشین افغانستان این موضوع را با تمام سلولهای مغزش خوب درک می کند که خانه نشین شدنش برابر است با فرسوده شدن تمام مهره های جهادی. حتی اعتراف کرده بود که من آخرین رییس جمهور جهادی هستم. نبود من حذف همه است. اگر حافظه ی تاریخی خویش را ورق بزنیم و پیش بینی کرزی، رییس جمهور پیشین را در مورد موضع گیری های امروز ارگ ریاست جمهوری مورد بررسی قرار دهیم، درست این موضوع ثابت می شود که ارگ بر اساس یک استراتیژی کلان در پی یک تحول بزرگ سیاسی هست. چنانچه که خود اشرف غنی نیز واضح ساخته است؛ میخواهد به جامعه بین المللی و افغان ها ثابت کند که کابینه وی نسبت به گذشته متفاوت است.

  حامد کرزی در ۱۳ سال موفق به حذف مجاهدین از قدرت نشد. او از یک‌ طرف در این عرصه خود را ضغیف و نحیف احساس می کرد و از طرف دیگر با تعداد زیادی آنان منافع سیاسی مشترک داشت. در واقع پس از توافق بن، تقریبا تمام کرسی‌ها میان رهبران و تشنگان قدرت جهادی تقسیم شده و اکثر وزیران، والیان و فرماندهان امنیتی، چهره‌های مطرح و رهبران جهادی بودند.

 اکنون، حکومت وحدت ملی به بهانه های مختلف؛ تخصص گرایی، اتهامات و غیره تلاش دارد مهره های کلیدی مجاهدین را از قدرت بیرون کند. هرچند که برای برخی رهبران فرصت داده شده است تا برای پست‌های وزارت، افراد معرفی کنند. اما برای نخستین بار است که حضور رهبران جهادی دوران کرزی‌ در سمت‌های مهمی چون وزارت‌های داخله، دفاع و امنیت ملی کمرنگ شده است.

 رهبران جهادی؛ منزوی شدن شان را پیش از پیش با تمام روح و جسم شان احساس کرده اند و هر روز ارگ ریاست جمهوری را به انحصارگرایی متهم می کنند. اتهامات علیه دوستم، موضع گیری های گلبدین حکتمیار علیه عطا محمد نور و حمله های تروریستی در مناطق استراتیژیک، بیش از همه واکنش های سه شاه مهره ی اساسی مجاهدین را برانگیخت. کرزی درست پیش بینی کرده بود که خانه نشین شدنش برابر است با فرسوده شدن تمام شاه مهره های جهادی. رهبران جهادی هر یک به نوبت خویش، اظهارات تندی را علیه حکومت وحدت ملی از خود نشان دادند. چنانچه که ائتلاف سه گانه(شورای عالی ائتلاف برای نجات افغانستان) که چندی قبل بین دوستم، محقق و عطا محمد نور در ترکیه تشکیل شده بود، عبارت از ترس و لرز این رهبران جهادی به خاطر متزلزل شدن پایه های قدرتی شان بود.

آقای اشرف غنی برای بیرون راندن این مهره های جهادی از کرسی قدرت، هر روز با اتهامات همچون پشتون گرا، قوم گرا، انحصار طلب و غیره دست و پنجه نرم می کند.

رهبران جهادی، نشستن بر کرسی قدرت را حق شان می خوانند. این ها فکر می کنند که هرکسی محقق را از کرسی قدرت کنار بزند در حقیقت هزاره ها را کنار زده اند و هرکسی دوستم را متهم کند، به مردم ازبیک اتهام بسته اند و همچنین عطا محمد نور. از اظهارات این منفذین جهادی معلوم می شود که حاضر نیستند از قدرت کنار بروند و هر آنچه مطابق میل شان نباشد، نشان تعصب عنوان می کنند. آقای محقق از آدرس ائتلاف سه گانه شان اعلام کرده بود که ائتلاف نجات افغانستان با فشارهای مردمی و اقدامات قانونی، تبعیض سیستماتیک از سوی ارگ را زمین گیر خواهند کرد اما این حرکت به معنی خشونت و بر اندازی نظام نیست بلکه در صدد گرفتن حق شان خواهد بود.

از اظهارات و عملکرد رییس جمهور غنی نیز معلوم می شود که در صدد دور انداختن مهره های فرسوده از قدرت بوده و در پی افزایش نیروهای جدید بجای نیروهای کهنه می باشد.  رییس جمهور غنی در دیدار با اعضای پارلمان آموزشی جوانان افغانستان در ارگ تأکید کرده بود که از هر قوم و تبار که باشیم باید روابط عمیق اجتماعی را تأمین کنیم و همه ما افغان هستیم. وی تأکید داشت که تقسیم را به هیچ کسی اجازه نمی دهد و نسل جوان را نماینده و پشتیبان وحدت ملی عنوان نمود.

از سوی دیگر اعلان کابینه از سوی رئیس جمهور اشرف غنی نشان داد که نقش رهبران تنظیمی در حکومت، کاهش یافته و به جای آن چهره های جدید به صحنه سیاسی وارد شده اند.

کرزی خطرناکترین و با نفوذ ترین فرد جهادی است که خواهان تشکیل لوی جرگه شده است و بطور مستقیم علیه حکومت وحدت ملی موضع گیری می کند. در این اواخر حکومت وحدت ملی و در رأس آن آقای اشرف غنی در مقابل این رفتار های این شاه مهره های جهادی و رییس جمهور پیشین افغانستان سکوت را شکستانده و به تازگی حکم صادر نموده است که مراحل فنی و قانونی شهرک "عینو مینه" را که توسط برادر رییس جمهور کرزی ساخته شده است، مورد بررسی قرار گیرد.

در این میان، گلبدین حکمتیار تنها مهرۀ کلیدی، فرسوده اما کارا است که در سیزده سال حکومت کرزی از قدرت دور بود، همچون سایر مجاهدین در زیر چپن کرزی نرقصید و بطور کلی خلاف جریان تیم کرزی شناور بود اما با روی کار آمدن حکومت اشرف غنی وضعیت کاملا برعکس شده است. گلبدین با حکومت وحدت ملی دست صلح و آشتی دراز نموده و درست مقابل کرزی و  رهبران جهادی دوران کرزی قرار گرفته است که هر روز شاهد جنگ های لفظی و حتی مسلحانه این دو تیم متضاد هستم. در حال حاضر معلوم نیست این تیم سازی های مجاهدین و موضع گیری های گلبدین و حکومت وحدت ملی، کشتی شکسته ی افغانستان را به سوی کدامین سمت حرکت خواهد داد.

 از عملکرد و برنامه های دو جناح معلوم می شود که دوران سران جهادی به پایان رسیده و تیم ارگ نیز تلاش دارد تا سایر رهبران جهادی را با گلبدین حکمتیار حذف نماید، اما سرنوشت حکمتیار نیز در سال های نه چندان دور همانند سایر رهبران جهادی خواهد شد.

نویسنده: ضامن علی عرفان