وضعیت شکننده سیاسی افغانستان و سناریو های احتمالی

مذاکره صلح بین الافغانی و ایجاد دولت جدید در افغانستان، دو موضوع مهم جاری سیاسی کشور را تشکیل می‌دهد که در واقع می‌توان نقطه عطف در فصل جدید افغانستان بعد از نزدیک به دو دهه دانست.

به گزارش افغان نیوز: مذاکره صلح بین الافغانی طبق موافقت‌نامه طالبان با ایالات متحده امریکا باید در نهم ماه مارس میلادی آغاز گردد، اما هنوز نا معلوم و مبهم است. پیش شرط طالبان برای رهایی پنج هزار زندانی شان از سوی حکومت افغانستان رد شده و این درحالی است که حکومت افغانستان خود با چالش ایجاد حکومت جدید نیز دست و پنجه نرم می‌کند و در سطح بین المللی با مهمترین همکار استراتیژیک اش، ایالات متحده امریکا در مورد چگونکی آغاز روند مذاکره بین الافغانی اختلاف نظر جدی دارد. پس با در نظر داشت این وضعیت، سناریو های محتمل در هفته های آینده چه خواهد بود؟

متغیر های تاثیر گذار بر روند مذاکره صلح بین الافغانی

نتیجه انتخابات ریاست جمهوری افغانستان و چالش ایجاد حکومت جدید،

انتخابات ریاست جمهوری افغانستان که در ماه میزان سال جاری برگذار گردید، بعد از حدود پنج ماه تاخیر، نتیجه آن به نفع محمد اشرف غنی اعلان گردید، ولی نتیجه اعلان شده از سوی کاندیدان پیشتاز به ویژه عبدالله عبدالله رهبر تیم ثبات و همگرایی که مهمترین رقیب انتخاباتی محمد اشرف غنی بو،د پذیرفته نشد. قرار بود محمد اشرف غنی مراسم تحلیف ریاست جمهوری اش را  قبل از امضای توافقنامه صلح بین ایالات متحده امریکا و طالبان برگذار نماید و داکتر عبد الله عبدالله نیز که خود را برنده انتخابات میدانست اعلان نموده بود که مراسم تحلیف جداگانه ای را همزمان برای ایجاد حکومت همه شمول برگذار خواهد کرد، اما از اینکه امریکائی‌ها تاکید بر امضای موافقتنامه صلح با طالبان را داشتند، با مداخله در این موضوع، برگذاری تحلیف هر دو تیم را تا بعد از امضای توافقنامه صلح بین طالبان و امریکا به تعویق انداخت. اکنون طی هفته جاری، تیم دولت ساز و تیم ثبات و همگرایی هر دو قصد دارند مراسم تحلیف شان‌را برگذار کنند. شکل گیری دو حکومت موازی در وقت حساس تاریخی کشور وضعیت سیاسی جاری را بیشتر از بیش پیچیده تر خواهد ساخت و بر آغاز مذاکره صلح بین الافغانی تاثیر خواهد گذاشت.

انتخابات ریاست جمهوری 2020 ایالات متحده امریکا چه تاثیر بر این روند دارد؟

انتخابات ریاست جمهوری ایالات متحده امریکا طی سال جاری میلادی برگذار می گردد. پایان دادن به طولانی ترین جنگ بیرون مرزی امریکا و بازگشت سربازان امریکایی از افغانستان به خانه های شان، یکی از مهمترین وعده های انتخاباتی دونالد ترامپ رییس جمهور کنونی امریکا بود. با نزدیکتر شدن به ختم دوره ریاست جمهوری چهار ساله دونالد ترامپ، حزب جمهوری خواهان امریکا برای برنده شدن این حزب و دوباره رییس جمهور شدن ترامپ آماده گی می گیرد. دونالد ترامپ برای جلب حمایت رای دهندگان امریکایی می کوشد تمامی وعده های انتخاباتی اش را تا قبل از برگذاری انتخابات تکمیل نماید، از اینرو دونالد ترامپ تلاش بیشتر خواهد نمود تا توافق  ایالات متحده امریکا با طالبان بخاطر خروج نیروهای‌شان از افغانستان را عملی نماید. در صورتیکه امریکایی‌ها تمامی عساکر شان‌را از افغانستان خارج کنند، آغاز هرچه زودتر مذاکره صلح بین الافغانی یک امر ضروری است و امریکائی‌ها تاکید می نمایند تا بن بست تشکیل دولت جدید بر آغاز روند مذاکره صلح بین الافغانی تاثیر نگذارد.

سناریو های محتمل

از زمان آغاز مذاکرات صلح بین طالبان و ایالات متحده امریکا تا امضای موافقتنامه صلح و تا کنون، حکومت افغانستان، طالبان و ایالات متحده امریکا منحیث بازیگران اصلی روند مذاکرات صلح افغانستان از همدیگر بطور مستقیم و یا غیر مستقیم خواست های را مطرح نموده اند.

شناسائی طالبان توسط ایالات متحده امریکا، خروج نیروهای خارجی از افغانستان، آزادی زندانیان طالب و مشارکت طالبان در قدرت سیاسی مهترین خواست های طالبان از ایالات متحده امریکا بوده است. در این میان، رهایی زندانیان طالب، مشارکت در قدرت سیاسی و بطور تلویحی ابطال انتخابات خواست های طالبان از حکومت افغانستان بوده است. در مقابل، آتش بس و قطع رابطه طالبان با گروههای تروریستی مهمترین خواست های ایالات متحده امریکا تا به حال از طالبان بوده است. در ضمن، شرکت تدریجی طالبان در قدرت، آغاز گفتگوی بین الافغانی، رهایی زندانیان طالب، بطور تلویحی، ابطال نتیجه انتخابات ریاست جمهوری افغانستان و ایجاد حکومت همه شمول از مهترین خواست های ایالات متحده امریکا از حکومت افغانستان بوده است.

آتش بس دوامدار، گفتگوی بین الافغانی و قطع رابطه با پاکستان مهترین خواست های حکومت افغانستان از طالبان بوده است. در ضمن خواست های حکومت افغانستان از ایالات متحده امریکا، شامل پذیرش نتیجه انتخابات افغانستان، تداوم حمایت از حکومت فعلی و رسمیت ندادن به طالبان بوده است.

بر علاوه این خواسته های مطرح بین بازیگران اصلی، رهبران حکومت وحدت ملی نیز خواست های از همدیگر داشته اند. مهترین خواست محمد اشرف غنی از داکتر عبدالله عبدالله پذیرش نتیجه انتخابات ریاست جمهوری بوده است، و بطور غیر مستقیم مهترین خواست داکتر عبدالله عبدالله از اشرف غنی ادامه کار ریاست اجرائیه بوده است.

در تمام خواست های یاد شده از سوی تمام بازیگران وضعیت فعلی افغانستان، مشارکت سیاسی طالبان در قدرت، ابطال نتایج انتخابات و گفتگوی بین الافغانی شامل بشترین خواست های مطرح از سوی اکثریت بازیگران بوده است. از این‌رو با در نظرداشت خواسته های مطرح شده، سناریو های احتمالی می تواند قرار ذیل باشند:

مراسم تحلیف ریاست جمهوری به روز دو شنبه برگذار و زندانیان طالب رها می شوند. متعاقبا، مذاکرات بین الافغانی به تاخیر و بر اساس یک تقسیم اوقات جدید آغاز می گردد. در صورتی که تحلیف به روز دو شنبه برگذار و اما زندانیان طالب رها نشوند، تشدید جنگ بین طالبان و حکومت افغانستان در بهار پیش رو قابل پیش بینی است و روابط امریکا با حکومت افغانستان پرتنش خواهد شد.

در صورتیکه نه تحلیف ریاست جمهوری بگذارشود و نه زندانیان طالب رها شود، حکومت موقت با نقش آفرینی موقت طالبان به میان خواهد آمد. در نهایت، سناریو احتمالی دیگر می تواند تداوم وضعیت فعلی باشد، در این صورت دموکراسی نیم بند افغانستان از بین خواهد رفت و باعث قدرت یابی بیشتر طالبان و انزوای حکومت فعلی خواهد گردید.

    نویسنده: الیاسی حسنی